Van 1942 tot 1956 verzorgden vier zusters het kleuteronderwijs aan in totaal zo'n 1.000 kleuters op de St. Anna Bewaarschool. Foto: Stadsarchief Amsterdam
Toen de kleuterschool nog bewaarschool was
Gepubliceerd op 28 april 2019
Ik weet nog dat ik met mijn moeder mij ging aanmelden voor de kleuterschool, gevestigd in de Leimuidenstraat 11. 'St. Anna Bewaarschool' stond er in smeedijzeren letters boven de ingang. Eenmaal binnen door de deur met de ronde bovenzijde (nog steeds onveranderd!) stonden we aan het begin van een (in mijn beleving) héél lange gang die langs de toiletten en de speelplaats naar de vier lokalen leidde. In die gang hing altijd een heel speciale geur waarover ik verder niet in detail zal uitweiden. Ik kwam terecht in het laatste lokaal bij Zuster Gerhardina. Het tweede jaar kwam ik in de klas bij Zuster Eleonora, de hoofdzuster die met haar klas in het eerste lokaal zat.
Kort voor mijn aanmelding op de kleuterschool waren wij in maart 1955 naar Amsterdam verhuisd, waar wij kwamen te wonen in de Zeilstraat. De dagelijkse gang naar de kleuterschool verliep over de Zeilbrug richting Hoofddorpplein waar we meteen linksaf de Leimuidenstraat inliepen. Vaste plek om de drukke Zeilstraat over te steken was de kruising met de Veerstraat waar vier keer per dag een politieagent stond om de schooljeugd veilig over te brengen. Kom daar nu nog eens om! Zijn politiefluit was altijd al van verre hoorbaar en geaccentueerd door zijn witte hemdsmouwen en zijn witte pethoes viel hij extra op om het verkeer van beide kanten tot stilstand te brengen. Dat was ook toen al nodig, aangezien de Zeilstraat dé invalsweg was voor al het verkeer van en naar Schiphol en Den Haag.
De klas van Zuster Eleonora bij wie ik mijn kleuterperiode in 1956 afsloot. Foto: Stadsarchief Amsterdam
Op de speelplaats stonden twee zogeheten Engelse wippen die als de grote attractie op dit binnenplein golden. Verder weet ik nog dat op dit binnenterrein in de muur van het huizenblok Leimuidenstraat 11 een ijzeren plaat met een knop zat. Die gebruikten we als kleuters als benzinepomp als we autootje speelden. Zou die knop er nog steeds zitten?
Dé attractie op de speelplaats: de twee Engelse wippen. Ikzelf voorop de rechter wip.
Ik herinner me een schoolreisje met de bus naar Vogelenzang waar we een bezoek brachten aan een kloostertuin met een buitenkapel met veel banken omzoomd door een haag. Ook gingen we met de klas wel eens wandelen naar het Vondelpark. Daar vandaan op de terugweg herinner ik me dat er onweer dreigde en de klas onder leiding van de zuster er flink de pas inzette om vóór het noodweer terug te zijn op school. Lopend vanaf de Zeilbrug naar de Hoofddorpweg begon het opeens flink te waaien en ik zie nog hoe de habijt met de sluier van de zuster, die voorop liep, alle kanten uitwaaide. Ze had zoveel haast om haar klas veilig naar school te loodsen dat ze bij het oversteken van de rijbaan van de Sloterkade niet de wacht hield totdat de hele klas de oversteek gepasseerd was, zoals mij nog steeds bijstaat!
In onze beste kleren met de zuster voor een bloemenhulde naar de kerk. Ikzelf rechtsvoor opzij kijkend. De nonnen waren in die tijd, zo te zien, nog behoorlijk ingekapseld!
Tegen de muur in de gang van de school stond een groot H. Hartbeeld waar we regelmatig met de hele school zongen. En ik herinner me verder dat we met de hele klas een bloemenhulde zijn wezen brengen in de St. Jan de Doperkerk in de Warmondstraat, waarvan toen nog een foto is gemaakt.
Van Sinterklaas 1955 herinner ik me nog dat je het niet moest wagen om aan het eind van 'Hoor, wie klopt daar kinderen' 'koekoek' als toevoeging te zingen, want dan werd je door Zwarte Piet opgepakt! Dat laatste gebeurde met een jonge juf op de speelplaats, weet ik nog,
Overigens is mij pas veel later duidelijk geworden dat mijn laatste kleuterjaar op deze school tevens het laatste jaar was van de school op deze plek. Op 1 september 1956 sloot de school, alle zusters werden door hun overste teruggeroepen. Op maandag 3 september 1956 was mijn eerste dag op de 'grote school' (zoals dat toen nog heette) in de eerste klas van de Petrus Canisiusschool in de Cornelis Krusemanstraat.
De St. Annaschool ging als een zogeheten lekenschool verder in de Baarsstraat en viel vanaf toen onder de in dat jaar ingevoerde Wet op het Kleuteronderwijs. Vanaf nu werden ook alle kleuterscholen door de overheid gesubsidieerd. Tegelijk met de verhuizing naar de Baarsstraat verdween de gebogen gietijzeren naamaanduiding St. Anna Bewaarschool boven de voordeur waarna de school volgens de nieuwe tijdgeest verder ging als St. Anna Kleuterschool.
Meer over de bijzondere wijze waarop deze school tot stand kwam lees je op https://www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/in-twee-weken-een-nieuwe-school-door-duits-bouwverbod
en op
https://paper.amsterdamsekrant.nl/open/3277907a#p3
Alle bovenstaande foto's: Privéarchief Theo Durenkamp, tenzij anders vermeld.
De meeste foto's kunnen worden vergroot door erop te klikken.