Op 17 mei is het precies 25 jaar geleden dat de Amsterdamse bevolking zich massaal uitsprak tegen de plannen van de gemeente voor woningbouw op het laatste weidegebied bij Sloten. Dat gebeurde tijdens het speciaal daarvoor georganiseerde referendum in 1995. Daarmee kwam een definitief einde aan de plannen om het weiland te bebouwen en er een tramlijn doorheen te trekken. Een mooi moment om terug te kijken op de totstandkoming van deze geslaagde actie, die zeker niet zonder slag of stoot verliep.
De perfecte groene campagne in het pre-digitale tijdperk
De slag om het Weilandje Vrije Geer
Gepubliceerd op 17 mei 2020
Op 17 mei zal de documentaire over het in 1995 gehouden referendum ‘Behoud Weilandje Vrije Geer’ digitaal ten doop worden gehouden. Op deze dag is het precies 25 jaar geleden dat ruim 200.000 Amsterdammers naar de stembus gingen en besloten dat het laatste stukje groen rondom het dorp Sloten niet werd bebouwd. De gemeente wilde daar 200 woningen bouwen en een tramlijn dwars doorheen aanleggen. Via het referendum werd daar dus een stokje voor gestoken. De film is te zien via
https://geheugenvanwest.amsterdam/page/31284/de-slag-om-het-weilandje-vrije-geer-in-3-deel-films
Terugblik als actiedraaiboek
Tamar Frankfurther, destijds samen met haar vader P. Hans Frankfurther oprichter van het actiecomité ‘Behoud Weilandje Vrije Geer’ en initiatiefnemer van het referendum: “De documentaire vertelt het verhaal over het redden van het laatste stukje groen in de buurt, over hoe we verstrikt dreigden te raken in het bureaucratische proces van de gemeente, een referendum moesten organiseren om ons doel te bereiken en dit uiteindelijk met een uitgekookte campagne wisten te winnen. De film laat zien hoe inspraak verloopt en zit vol praktische tips hóe je succesvol actie kunt voeren. Als inspiratie voor nieuwe actievoerders. Opbouwwerkers hebben bij de productie geadviseerd. Daardoor kan deze film straks in buurten worden ingezet om burgers een actieve rol in hun wijk te laten spelen.”
Bekende Nederlanders
AT5, NOS, RTLNieuws en programma’s als NOVA en 2Vandaag gaven toestemming om hun materiaal in deze documentaire te gebruiken. Verschillende bekende Nederlanders maken hun opwachting. Zo zien we Carrie Tefsen, Gregor Frenkel Frank en Dick Bruynesteyn in reclamefilmpjes voor het referendum en komen talloze later bekend geworden presentatoren van AT5 voorbij. En ook Amsterdamse politici, zoals burgemeester Patijn, de wethouders Rick ten Have (D66), Jikkie van der Giessen (D66), Duco Stadig (PvdA), Jeroen Saris (GL) en Guusje ter Horst (PvdA) en PvdA-fractievoorzitter van de PvdA Eberhard van der Laan.
Natuurpark
De documentaire eindigt met wat er van het weilandje uiteindelijk is geworden: een prachtig natuurpark met broedende ooievaars en grazende schapen. Het park wordt beheerd door tientallen enthousiaste vrijwilligers en binnen de beheergroep heeft de liefde zelfs al toegeslagen. Frankfurther: “Het weilandje werd dus gered, maar bij het referendum ging het om meer. De principiële discussie over het behoud van (klein) groen in de stad stond centraal.” Het Landelijk Netwerk van bewonersgroepen (LSA) is blij met de komst van de documentaire: “Nu gaan lokale acties heel vaak over groene burgerinitiatieven in de gemeenten. De film biedt inspiratie en is een vat vol ideeën, die velen in het hele land kunnen gaan gebruiken. De vertaalslag naar digitale middelen is snel gemaakt.”
De documentaire bestaat uit drie delen van elk een ruim half uur. De film werd in opdracht van Tamar Frankfurther gemaakt door Petra van Lint van Happy4Film en kwam mede tot stand door bijdragen van de gemeente Amsterdam, het Amsterdams Fonds voor de Kunst, PIN/KNR, Fonds voor Nieuw-West, de Haëlla Stichting en de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp.
Het weilandje Vrije Geer is nu Natuurpark Vrije Geer en biedt jaarlijks een succesvolle broedplek voor ooievaars.
De dag van het referendum op 17 mei 1995 herinner ik me nog goed. Ik was toen directeur van de Petrus Canisiusschool in de Cornelis Krusemanstraat. In de school was ook een stemlokaal gevestigd voor dit deel van Amsterdam-Zuid en mij was gevraagd deel te nemen aan dit stembureau. Het referendum betrof twee gemeentelijke besluiten waarover kon worden gestemd: de vorming van een Amsterdamse stadsprovincie en het behoud van het weilandje Vrije Geer. Ik herinner me nog de diverse stemmers die mij vroegen of ik wist wáár dat weilandje was. Ik kon toen antwoorden dat ik er vanuit mijn vorige school, de St. Jozefschool in Sloten, waar ik tot de sluiting in 1988 directeur was, er dagelijks op uit keek: een school grenzend aan het groene hart van Sloten, zoals ik dat toen omschreef.
Bij de telling van de stembiljetten 's avonds bleek overigens zonneklaar dat de overgrote meerderheid van de stemmers zich uitsprak tegen zowel de vorming van de stadsprovincie als tegen de woningbouw op het weilandje. Bijzonder (en dus extra risicovol) was ook nog dat het referendum niet samenviel met een andere verkiezing, zoals b.v. voor Provinciale Staten twee maanden eerder, maar dat de stemmers puur voor het referendum kwamen waarbij de opkomst (en dat was spannend, mede gezien het slechte weer) boven de vereiste 34,1% lag, zodat de uitslag (88% oneens met bebouwing) daarmee bindend was voor de gemeente!
Zie ook de trailer (korte inleiding op deze film) op
https://www.youtube.com/watch?v=bT74NpcZ3wo&feature=youtu.be
en
https://slotenoudosdorp.nl/25-jaar-na-het-referendum-het-weilandje-verhaal-verfilmd/
https://slotenoudosdorp.nl/het-weilandje-vrije-geer-is-heilige-grond-sinds-het-referendum/