Gepubliceerd op 6 mei 2024

Na het grootscheepse groot onderhoud van de helft van de Osdorperweg tussen de Joris van den Berghweg en de bocht bij Halfweg, besloot de gemeente Haarlemmermeer ook zijn ‘eigen’ laatste stukje van de weg op te knappen. De bewoners van Oud Osdorp maakten zich zorgen dat deze renovatie zou leiden tot een nog onveiliger Osdorperweg. Helaas kregen zij gelijk.

De gemeente Haarlemmermeer had beloofd om de fietsoversteek in de bocht bij Halfweg veiliger te maken. Hoe de gemeente dit in de aangekondigde werkperiode van vijf weken zou realiseren was een raadsel voor de bewoners. Nu de werkzaamheden aan de laatste 200 meter van de weg - tussen de bocht en de Haarlemmerweg - zijn afgerond en de weg weer is opengesteld, klinken de meeste reacties van de Oud Osdorpers nagenoeg unaniem: “De weg is daar helemaal niet veiliger geworden, maar juist onveiliger!”

Buurgemeente rondt groot onderhoud af
Er is alom verbazing dat de Osdorperweg na de eerdere zeven maanden afsluiting voor het groot onderhoud van 1,5 km weg nu weer ruim een maand werd afgesloten. De reden daarvan: de gemeentegrens tussen Amsterdam en de Haarlemmermeer loopt dwars over deze weg, precies enkele meters vóór de bocht bij Halfweg. De buurgemeente heeft nu voor deze afronding gezorgd.

In onoverzichtelijke bocht vogelvrij naar links
Op de laatste 40 meter vóór de bocht richting Halfweg kreeg het wegdek exact dezelfde indeling als aan de Amsterdamse zijde: aan elke zijde een rode fietsstrook. Tussen de bocht en de Haarlemmerweg ligt alleen zwart asfalt. Want fietsers worden geacht over de parallel lopende Burgemeester Simonsstraat te rijden. Om daar te komen, bestaat er al jarenlang een fietsoversteek, precies in de bocht. Die oversteek was bij het linksaf slaan in de bocht altijd al onveilig. In de nieuwe opzet zou – zo beloofde de gemeente Haarlemmermeer – de verkeerssituatie voor fietsers veel veiliger worden.

Vóór de renovatie liep de fietsstrook, die een deel van de wegbreedte opslokte, precies rechtdoor om via een doorsteek de Burgemeester Simonsstraat te bereiken. De fietser bleef dus op de hoofdrijbaan en had als het ware een bevoorrechte positie om recht doorgaand de doorsteek in te rijden.

In de nieuwe situatie gaat de fietser enkele meters vóór de bocht een in de berm gelegen verplicht fietspad op. Na enkele meters moet hij dan precies in de onoverzichtelijke bocht met een haakse beweging naar links oversteken naar de doorsteek. Daarbij heeft hij geen voorrang meer: een nieuw aangebracht bord ‘voorrang verlenen’ en haaientanden op het fietspad geven aan dat hij dan voorrang moet geven aan verkeer van links en rechts.

Reacties vijf Oud Osdorpers
Vijf bewoners van de Osdorperweg gaven afgelopen week hun oordeel over de nieuwe situatie. Jarenlang staan zij al op de bres voor de verbetering van de veiligheid op hun weg. Gepokt en gemazeld hierbij te moeten opboksen tegen alle herhaalde vertraging en uitstel van de gemeente Amsterdam, ging het dit keer om het laatste stukje Osdorperweg in hun buurgemeente. Diverse onderdelen van de renovatie baren hen grote zorgen.

Bocht met gevaarlijk struikelblok
In de bocht naar rechts ligt nu een betonnen rand. Aan het begin hiervan staat als extra markering een paaltje. Alle geraadpleegde bewoners ervaren de nieuwe constructie in deze bocht als een verkeersgevaarlijk obstakel. Maar de grootste twijfel is vooral: zullen de fietsers deze omwegconstructie écht gebruiken of kiezen liever zij de weg van de minste weerstand? En blijven zij dus gewoon op de autostrook rechtdoor rijden?

Ontwijkgedrag voorkómen
Bewoner en voormalig dorpsraadsvoorzitter Chris Nierop schreef in een reactie aan de gemeente Haarlemmermeer: “Het plan lijkt achter een bureau bedacht vanuit de naïeve veronderstelling dat iedereen zich precies aan alle regels houdt voor zover die hier al van toepassing zijn en duidelijk rijvaardig is. We weten dat dat allang niet (meer) het geval is en dat ouderen steeds mobieler worden. Daarom moeten mijns inziens verkeersmaatregelen zó worden ontworpen en uitgevoerd dat ontwijken niet of nauwelijks mogelijk is en ruimte biedt voor alle kwetsbare weggebruikers.”

Allemaal de kortste route
Bewoner Hans de Waal, al jaren bekend om zijn strijd voor de veiligheid ter plekke, nam de proef op de som. Met de dashcam voor in zijn auto legde hij in 10 minuten vast hoe geen van de in totaal vijf passerende fietsers het nieuw aangelegde (verplichte) fietspad nam. Nee, zij kozen er állemaal voor om over de zwarte autostrook meteen rechtdoor naar de doorsteek te rijden. Dit scheelt uiteraard tijd en snelheid en voorkomt een onaangename haakse draaimanoeuvre naar links vlak voor de oversteek.

Niet in overeenstemming met Hoofdnet Fiets
Chris Nierop heeft de gemeente Haarlemmermeer erop gewezen dat de Osdorperweg de classificatie heeft van ‘Hoofdnet Fiets’. Daarnaast kent de weg op dit punt diverse toeristische fietsknooppunten van verschillende fietsroutes die in dit landelijke gebied zijn uitgezet. Chris: “Dit vraagt in dit licht juist om extra aandacht bij het ontwerp en de uitvoering. De fietser dient juist prioriteit te krijgen. Alleen zo kun je de veiligheid voor alle jonge tot oude fietsers zo goed mogelijk waarborgen.”

Het ‘opzij zetten’ van de fietser op een kort stukje fietspad vlak voor deze gevaarlijke bocht om hem vervolgens een gevaarlijke oversteek te laten maken is volgens Chris in strijd met de regels voor het inrichten van de openbare weg. De nieuw aangelegde constructie is namelijk niet in overeenstemming met de status van een route die is aangewezen als Hoofdnet Fiets.

Vrachtwagens in de onoverzichtelijke bocht
Bewoonster van de Osdorperweg Maureen Hardam houdt haar hart vast als fietsers in de bocht staan te wachten op het moment dat vrachtwagens, al dan niet met oplegger en aanhanger en mogelijk ook nog eens tegelijkertijd, uit beide richtingen elkaar in deze bocht moeten passeren. Dat doorgaand vrachtverkeer überhaupt op de Osdorperweg is verboden staat al 60 jaar met borden aangegeven, maar – het klinkt als ongelooflijk – nog nimmer is daar tegen opgetreden. Moet er écht eerst een ernstig verkeersslachtoffer vallen?

“Snelheidscontrole a.u.b.!”
Dat het verkeer deze lange en smalle dijkweg, ondanks de bestaande verbodsborden, nog steeds als kortste en snelste sluiproute kiest, is het Oud Osdorpse dorpsraadslid Mireille de Ridder nog steeds een doorn in het oog: “Vorige week heb ik gezien hoe men bij verschillende wegversmallingen de paaltjes moest terugplaatsen die door vrachtverkeer, trekkers en auto’s omver waren gereden. De snelheid is ook nog steeds een probleem, vooral in de spitsuren en in de avond en nacht. Ik ben bijna de berm in gereden door een Porsche die meer dan 100 km reed. Dat staat ook op film vastgelegd. Kortom, we kunnen niet wachten tot 2025 om op snelheid te gaan controleren.”

Onjuiste snelheidsborden
Naast de bekritiseerde bochtconstructie met fietsoversteek viel het een aantal bewoners op dat er iets niet klopte aan de verkeersborden voor de maximum snelheid. Wie vanaf de Haarlemmerweg de Osdorperweg indraait ziet het verkeersbord met ‘Zone 30 km’. Wie vanaf de tegemoetkomende richting de bocht voorbij komt richting Haarlemmerweg, ziet daar juist een nieuw geplaatst bord staan met ’50 km’. Een 30 km-zone waar dus ook 50 km is toegestaan?

Borden en belijning erbij
Wat de bewoners verder opvalt: op het laatste stukje Osdorperweg tussen de bocht en de Haarlemmerweg ontbreekt een inrijverbod voor (brom)fietsers. De gemeente Haarlemmermeer heeft inmiddels als reactie op de brief van Chris Nierop laten weten dat zij daarvoor eerst nog een verkeersbesluit moet nemen. Ook de ontbrekende belijning tussen bocht en Haarlemmerweg is hierbij toegezegd. Juist op dit smalle en kronkelende weggedeelte was dit, zeker in het donker, al jarenlang een gemis dat nu dus zal worden goedgemaakt. Het is alleen wel wonderlijk dat de bewoners van Oud Osdorp blijkbaar de taak hebben om de gemeente op zijn fouten te wijzen…

Haarlemmermeer: “Omzeilen niet te voorkomen”
De gemeente Haarlemmermeer heeft – notabene al na vier dagen – gereageerd op de mail van Chris Nierop over de gewraakte fietsoversteek in de bocht en het ontwijkgedrag van verkeersdeelnemers: “Dat fietsers misschien de ‘uitbuiging’ omzeilen, kunnen we helaas niet voorkomen. Er wordt wel degelijk verwacht dat verkeersdeelnemers zich aan de verkeersregels houden (en dat heeft niets met naïviteit te maken). Het is onmogelijk om verkeersdeelnemers altijd te dwingen om de regels te volgen.”

Dorpsraad: “Het kan wel veilig.”
De werkgroep Oud Osdorp en de Dorpsraad hebben ideeën hoe deze verkeerssituatie met minimale middelen veiliger gemaakt kan worden. Zij nemen hierover – ondanks de afhoudende houding van de gemeente – contact op met de Haarlemmermeer. In de hoop dat men hier niet pas in actie zal willen komen nadat iemand hier ernstig is verongelukt…