16 scholen week dicht door lerarentekort

Gepubliceerd op 25 november 2019

Zestien basisscholen in Nieuw-West blijven de tweede week van december gesloten wegens het lerarentekort. Het schoolbestuur laat weten dat het lerarentekort op dit moment zó nijpend is dat de kwaliteit van het onderwijs in het geding is en dat verdere tekorten dreigen door ziekte en overspannenheid. De scholen zijn vooral bezig noodverbanden te bedenken om de kinderen maar niet naar huis te hoeven sturen. De week van 9 t/m 13 december wordt door bestuur en personeel gebruikt om zich te bezinnen op welke wijze er onder deze omstandigheden nog wel verantwoord onderwijs kan worden gegeven.

Volgens Joke Middelbeek, bestuursvoorzitter van Stichting Openbaar Onderwijs Westelijke Tuinsteden, hebben twee scholen het al bijzonder moeilijk om open te blijven, schrijft ze in de brief aan de ouders. "Als dit erger wordt, kunnen we alleen nog maar scholen sluiten." Ze zegt ouders met dit bericht niet bang te willen maken. "Maar tot nu toe hebben we deze problemen misschien wel te weinig laten zien." 

Noodplan voor kwaliteitsbehoud

Door een extra week dicht te gaan wil de stichting tijd maken om te werken aan een plan om de kwaliteit van het onderwijs te behouden "zodat uw kinderen blijven leren wat ze nodig hebben voor hun toekomst."   

Volgens Middelbeek zou dit enorm helpen om een aantal noodzakelijke stappen te kunnen zetten, "maar ook om de maatschappij wakker te schudden". "Wij vinden het een schande dat uw en onze kinderen er de dupe van zijn dat de politiek geen prioriteit geeft aan het onderwijs. Het moet echt anders."

Kortere schoolweek

Als oud-directeur van enkele basisscholen in Amsterdam heb ik aan den lijve ervaren wat het is als je vacatures niet kunt vervullen. Het probleem heeft eigenlijk altijd min of meer gespeeld in die 45 jaar dat ik in het onderwijs werkzaam was. In de periode 1998-2002 was er ook sprake van een nijpend tekort. Op mijn school liep dat op zeker moment zó op dat ik uiteindelijk een aantal structurele maatregelen heb moeten nemen om het tekort te kunnen hanteren: zo waren er diverse groepen die elke week een halve dag vrij hadden, vaak op woensdag of vrijdagmiddag. Toen dit in 2002 nog steeds voor een aantal klassen het geval was, gebood de inspectie dat dit niet langer mocht. Ik ben toen zelf vanaf dat moment naast mijn fulltime betrekking één dag extra gaan werken, uiteraard tegen de bijbehorende extra salarisvergoeding. Op meer scholen van onze scholenstichting werd deze oplossing toen toegepast. Door zelf één dag voor de klas te staan kon het probleem deels worden opgelost. Maar nog vaker gebeurde het dat ik roofbouw moest plegen: een vakleraar voor de klas, een intern begeleider aan haar werk onttrekken om een groep te draaien, of klassen voor een dag samenvoegen.

Moedig en sociaal

De maatregel die het schoolbestuur van het openbaar onderwijs in Nieuw-West neemt vind ik in meer opzichten moedig, getuigen van daadkracht en een zorgvuldig personeelsbeleid. Het bestuur heeft duidelijk oog voor de omstandigheden waarin je personeel op deze wijze niet kunt laten voortmodderen: groepen samenvoegen, steeds wisselende leerkrachten voor de klas, onderwijsassistenten en onbevoegden voor de klas zetten, kortom op allerlei wijzen alleen maar bezig met opvang en geen continuïteit en kwaliteit meer in het onderwijsaanbod.

Op tijd ingrijpen

Waar dit schoolbestuur ook oog voor heeft is dat scholen niet snel klagen, maar alles in het werk stellen noodverbanden te creëren en naar buiten toe niet te willen laten merken hoe hoog de nood is. Staken was lange tijd taboe in het onderwijs, net als in de zorg. Onderwijsgevenden staan voor hun vak, hun leerlingen en staan nu eenmaal niet zo snel op de barricaden als de werkomstandigheden gevaar lopen. Dit schoolbestuur ziet de mensen onder de huidige tekorten afbranden en wil daarvoor nu ingrijpen: dit mag niet gebeuren, nog grotere tekorten door het tekort, omdat de leraren de gaten proberen dicht te fietsen: dat is geen personeelsbeleid!

Onderwijscrisis

Het schoolbestuur geeft zijn personeel het broodnodige begrip en de steun om de situatie niet te laten escaleren, maar even een pas op de plaats te maken: hoe erg is het nu, wat kunnen we nog aan, wat gaat boven onze macht, maar vooral: wat kunnen we straks na de kerstvakantie nog wél op een verantwoorde manier uitvoeren, want het is nu wel crisis. En bij een crisistijd hoort een crisisaanpak om het probleem hanteerbaar te houden en vooral de kwaliteit van het onderwijs toch zo goed mogelijk te garanderen.

Statement

Tegelijkertijd is deze maatregel een statement: natuurlijk kunnen scholen af en toe een dag staken, maar met deze 'staking' van een week nemen deze 16 scholen bewust tijd en energie om zich te richten op overleving van deze crisis. Daarom zijn hiervoor alle 16 scholen met 5400 leerlingen één week dicht, een moedig besluit! Het is het eerste schoolbestuur dat dit doet. Daarbij komt dat Nieuw-West, laten we er geen doekjes om winden, niet de makkelijkste plek is om het lerarentekort op te lossen. Niet voor niets ging onlangs ook al in Zuidoost een basisschool zelfs definitief op slot door het lerarentekort.