Gepubliceerd op 6 maart 2019

Voor een oud-onderwijsman als ik met 45 dienstjaren, achtereenvolgens onderwijzer, schooldirecteur en bestuursfunctionaris, is De Luizenmoeder uiteraard verplichte kost! Elke zondagavond om 5 minuten voor half 9 zitten mijn vrouw en ik dan ook klaar om op NPO 3 weer een nieuwe aflevering op ons in te laten werken. Als we dan opeens een aftiteling zien, denk je even met een reclame-onderbreking van doen te hebben, maar is ook deze aflevering dan alweer helaas voorbij!

Van de 45 werkzame jaren in het onderwijs heb ik er 39 daadwerkelijk op drie achtereenvolgende -en steeds grotere- scholen als directeur doorgebracht, en ik kan u verzekeren dat alle drie scholen hun eigen juf Ank, juf Helma en Nancy hadden, om nog maar te zwijgen van de conciërge en de ouders die in al die jaren steeds mondiger en veeleisender werden.

Juf Helma, bijna met pensioen, gaat op haar eigen wijze om met het rookverbod.

Voor wie in het onderwijs werkzaam is (geweest) bevat de serie een schat aan herkenbare situaties, thema’s en gebruiken die alle op zeer compacte wijze elke aflevering tot een feest van herkenning maken! Kort samengevat, De Luizenmoeder dompelt de kijker onder in de vaak zeer eigen en typische schoolcultuur die je op welhaast elke basisschool in min of meer verhevigde mate aantreft. En de school van De Luizenmoeder is uiteraard de meest heftige uitvoering van hoe het op een basisschool aan toe kan gaan, in dit geval een regelrechte karikatuur!

Politiek correct, even niet...

De grote verdienste van de serie ligt mijns inziens, naast het op de hak nemen van allerlei redelijk onschuldige typische schoolculturele gebruiken, vooral in het aan de kaak stellen van allerlei opvattingen, meningen, uitspraken over doorgaans controversiële thema’s uit onze samenleving die ook in zo’n schoolgemeenschap een grote rol spelen. Juist in zo’n serie kunnen ze onverbloemd benoemd en getoond worden, zonder aanstootgevend te zijn. We kunnen onze zogeheten politieke correctheid even onbezorgd laten varen en het allemaal heel openlijk en eerlijk laten gebeuren en er om lachen, juist omdat het immers in de context van een humoristische tv-serie wordt gespeeld.

Twee vaders

“Onze zoon heeft geen vader en moeder, maar twee vaders”, legt een vader op de eerste schooldag aan juf Ank uit. “O, maar dat is toch helemaal niet erg”, reageert juf Ank, “dat vinden wij helemaal niet raar, dat vinden we juist heel bijzonder!”

“Twee vaders? Dat geeft toch helemaal niets. Dat vinden wij niet raar, dat is juist heel bijzonder!”

En als tijdens een ouderavond de moeder met het hoofddoekje wordt voorgesteld en het gesprek even later op hoofdluis komt: “Hadden we maar meer hoofddoekjes op onze school, dan hadden we tenminste ook geen hoofdluisprobleem meer”, aldus dezelfde juf Ank.

En als tijdens de ontruimingsoefening het alarm afgaat, kan het zomaar opeens gebeuren dat een allochtone vader in een djelba voor een terrorist wordt aangezien en door de vader van de medezeggenschapsraad tegen de grond wordt gewerkt, te meer daar hij op zijn vakantie in Dresden al ternauwernood aan een aanslag is ontsnapt.

Karikatuur

Natuurlijk zijn alle types in de serie een karikatuur. Dat maakt de serie juist tot zo’n groot succes. Maar elke onderwijsgevende en ouder zal op de eigen school een link naar een of meer collega’s en mede-ouders kunnen leggen. Zo had ik zelf als schooldirecteur op elk van mijn drie scholen óók een Nancy, die als moeder op de school bleef hangen als hulpouder, toen haar eigen kinderen al lang en breed groep 8 hadden verlaten, waarna zij binnen de school steeds verder in aanzien en invloed wist te stijgen in haar onbetaalde vrijwilligersfunctie.

Nancy staat model voor de ex-ouder die op school is blijven hangen voor allerlei creatieve klussen.

Als tot hun grote ontsteltenis de schoolviering van Kerstmis in kermis ontaardt, besluiten schooldirecteur Anton en juf Ank dan maar om samen te bidden …., totdat Nancy opeens binnenstuift …!